Ozan Ömer Kadüker / İSTANBUL – Okulların açılmasıyla birlikte sosyal medyada yeni bir akım hızla yayılmaya başladı: Okul çeyizi… ‘Okul çeyizi’ başlığıyla paylaşılan videolarda aileler, çocukları için defter, kaleme, boyalar, özel tasarım çantalar, hatta oyuncaklardan oluşan setler hazırlayıp bunları sergiliyor. Videolara müzik olarak “Onu Alma Beni Al” şarkısının “Böyle de nispet olmaz ki seni gidi zalim yar” bölümü de ekleniyor. Çocukların okul için “hevesini artırmak” amacıyla başlatıldığı söylenen bu uygulama, tartışma konusu haline geldi. Kimi ailelere göre bu hazırlık, çocuklara okul sevgisi aşılayan tatlı bir jest kimilerine göreyse görgüsüzlük ve gösteriş yarışı.
class=”medyanet-inline-adv”>
‘Olumsuz etkileyebilir’
Akımın zararlarına dikkat çeken Çocuk/Ergen Psikoloğu Serhat Çıkman “Sosyal medyada ebeveynlerin çocuklarıyla ilgili önemli anları paylaşma eğilimi (sharenting), çocuğun bireysel gelişimi ve aile içi dinamikler açısından dikkatle ele alınması gereken bir konu. Bu tür içeriklerle farkında olmayarak çocuğun pedagojik geçiş serüvenlerini olumsuz yönde etkileme durumu yaratabiliriz” dedi.
Ayrıca izleyici olan diğer çocuklar ve aileler üzerinde karşılaştırma yoluyla “olumsuz model alma” durumu yaşanabileceğini aktaran Çıkman “Ebeveynlerin, çocuklarının dijital ve özerk kimliklerini inşa ederken, onların özel hayatlarının korunmasına ve rızasına öncelik vermeleri, pedagojik açıdan önem taşımakta. Bu yaklaşım, çocuğun sağlıklı bir benlik algısı geliştirmesini destekleyecektir” diye konuştu.
class=”medyanet-inline-adv”>
‘Beğeni için istismar’
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nden Doç. Dr. Yusuf Kızıltaş ise “Ebeveynler çocukları birkaç beğeni/takipçi uğruna istismar ediyor. Sharenting sendromunun bir parçası olan bu istismara karşı tedbir almazsak başka akımlar da kaçınılmaz olur. Çocuk ve çeyiz kelimelerini yan yana getirmek ise ayrı bir skandal” ifadelerini kullandı.
4 BİN TL’DEN BAŞLIYOR
Videolarda paylaşılan ürünler incelendiğinde, neredeyse bir oda dolusu ürün alındığı görülüyor. Tüm bu ürünlerin maliyeti anaokuluna gidecek öğrenciler için 4 bin TL’den başlıyor. Ürünlerin kalite ve markasına bağlı olarak fiyatlar ortalama 9-10 bin TL’ye yükselebiliyor, bu fiyatları geçenler de oluyor.
Hangi ürünler var?
Videolarda okul çantası, beslenme çantası, kalemlik, suluk, beslenme kabı, silgi, sulu boya, kuru boya, pastel boya, kurşun kalem, kırmızı kalem, keçeli kalem, kalemtıraş, oyun hamuru, defter, resim defteri, boyama kitabı, öğrenci makası, renkli kâğıtlar, dosya, A4 kâğıt, elişi kâğıdı, fon kartonu, pon pon, yapıştırıcı, bant gibi ürünler yer alıyor. Bazı videolarda ise oyuncaklar da bulunuyor.
Bir içerik üreticisi okul alışverişiyle ilgili paylaştığı videoda anaokuluna başlayan çocuğu için eksikler olmasına rağmen toplam 8 bin 275 TL ödediğine dikkat çekiyor.
class=”medyanet-inline-adv”>
Eğitim İş’in 2025-2026 eğitim-öğretim yılının için yaptığı hesaplamaya göre de ilkokulda kırtasiye-çanta ana harcama kaleminin “başlangıç maliyeti” 4 bin 791 TL. Bu fiyat, ortaokulda 6 bin 387 TL’den, lisede ise 7 bin 740 TL’den başlıyor.
‘Görgüsüzlük akımı’
Sosyal medyada gündem olan bazı yorumlar ise şöyle:
■ Durumu olmayıp çocuklarına bunları alamayan anne babaya mı üzüleyim, “okul çeyizi” alınamayan çocuğa mı? Yoksa böyle videoları çeken ebeveynlere mi?
■ Bizim beslenmemize muz bile koymazlardı ki alamayan bir çocuk varsa görüp özenmesin…
■ Çocuğun üstün yararı ilkesinin ihlalinden tutun da akran zorbalığına kadar bir sürü şeye yol açacak saçma sapan bir akım.
■ Bu artık görgüsüzlükten de öte bir şey, tıbbın konusu!
Mezuniyet kınası da var
Sosyal medyanın da etkisiyle ilkokuldan üniversiteye birçok farklı etkinlik gerçekleştiriliyor. Bunların başında mezuniyet kınaları geliyor. Mezuniyet töreninin dışında kına gecesi konseptiyle düzenlenen kutlamalarda kına tepsileri hazırlanıyor, salonlar süsleniyor. Üniversitelerde ise tez sunumlarının ardından hazırlanan tez savunma sofralarında yemekler, tatlılar, pastalar yeniyor. Bazı öğrenciler daha ileri giderek nişan kıyafeti tarzında kıyafetler dahi giyiyor.
.